Duits Lijntje

Koningen, keizers en tsaren. Deze voorname reizigers zagen eind negentiende eeuw het maashorstlandschap aan zich voorbij vliegen, denderend over spoorbaan het Duits Lijntje. Ook de eeuw erna was dit traject tussen Boxtel en Wesel van grote historische betekenis. Reis mee met de verhalen van vroeger en ontdek de sporen in het landschap rondom Volkel en Zeeland.

Reizen als een vorst

Spoorlijn het Duits Lijntje werd in 1873 geopend door de Noord-Brabantsch-Duitse Spoorwegmaatschappij (NBDS). De lijn verbond de zeehavens in Vlissingen, Antwerpen en Rotterdam met het Duitse achterland én was onderdeel van de snelste verbinding tussen Londen, Berlijn en Sint-Petersburg. Van dit gemak maakten veel Europese diplomaten, vorsten en Russische tsaren tussen 1888 en 1914 gebruik: zij gingen per trein bij elkaar op bezoek. De keizer van Duitsland had zelfs een privétrein, terwijl de adel vaak vermomd tussen de gewone mensen reisde. Ook pelgrims vonden via het spoor hun weg naar bedevaartsplaatsen als Kevelaer in Duitsland en processies in Boxmeer, Handel en Boxtel.

In oorlogstijd Tijdens de Eerste Wereldoorlog vormde het Duits Lijntje een veelgebruikte verbinding voor binnenlandse werknemers en kwamen vluchtelingen via het traject Nederland binnen. Ook in de Tweede Wereldoorlog speelde de spoorbaan een belangrijke rol. Op 10 mei 1940 drongen de Duitsers via het lijntje ‘s morgens om vijf uur Nederland binnen. Vlakbij Zeeland stapten de Duitse soldaten uit, nadat ze de Peel-Raamstelling hadden doorbroken. Aan het eind van de oorlog werd de spoorbaan juist door de geallieerden gebruikt om Duitsland binnen te vallen. Vanaf 1950 vond er op het traject geen personenvervoer meer plaats. En in 2004 beëindigde de Nederlandse Spoorwegen ook het goederenvervoer op het laatst overgebleven stuk, tussen Boxtel en Veghel.

Zichtbare sporen

In 1973 is de rails van het Duits Lijntje grotendeels verwijderd, maar sporen van de treinverbinding zie je nog steeds in het landschap. Het meest duidelijk zijn de wachtposten: plekken waar de spoorwachter de spoorweg bewaakte en spoorbomen, seinen en wissels bediende. Langs het Duits Lijntje stonden er ooit 53. Daarvan zijn er nog 8 over, waarvan 2 in gemeente Maashorst. Wachtpost 30 aan de Trentsedijk in Volkel diende lange tijd als halte. Tegenwoordig is het een woonhuis, met de herkenbare vorm van een station en details op de gevel die verwijzen naar vroeger. In de buurt vind je een origineel stuk spoorrails. Wachtpost 29 even verderop is omgetoverd tot een sfeervolle bed & breakfast. Bij eigenaar Marc genieten gasten van rust, natuur en een vorstelijk ontbijt.

Geschiedenis om te koesteren

Wie écht alles wil weten over de geschiedenis van het Duits Lijntje kan terecht bij bezoekerscentrum Steltenberg. Op een steenworp afstand van wachtpost 29 en de oude spoordijk bouwden Pieter en Carla Jacobs een authentieke Vlaamse schuur. Bezoekers worden er ondergedompeld in beelden en verhalen van de streek, met speciale aandacht voor het Duits Lijntje. Het echtpaar vindt het belangrijk dat het verleden blijft leven. Daarom werkten ze mee aan informatieborden over de historische spoorbaan en namen ze het initiatief voor een monument voor het Duits Lijntje in Uden. Genieten van prachtige fiets-, wandel- en gps-tochten met of zonder overnachting? Ook dan is de Steltenberg een goed beginpunt. ”Hier ligt zoveel natuur en geschiedenis om te koesteren,” aldus Carla. “En het Duits Lijntje is absoluut één van die verborgen parels!”

Blauwe Brabanders

Over het Duits Lijntje reden verschillende typen treinen. Het meest beroemd waren de sterke, blauwe locomotieven die speciaal voor de NBDS in Engeland werden ontworpen. Deze krachtpatsers kregen de bijnaam Blauwe Brabanders.