Ujes kersenbier

Uden staat van oudsher bekend als kersendorp. Duizenden kersenbomen omringden honderd jaar geleden het Udense centrum. En de naoorlogse kersenfeesten werden druk bezocht. In de jaren zestig verdwenen de boomgaarden en kersenhandel. Maar de liefde voor de kers bleef bestaan. Zo verwelkomt een muurschildering van de markante vogelverschrikker Peerke Verschiet bezoekers bij de flatwijk. Aan de Patrijsweg is een traditionele hoogstam boomgaard aangelegd door Stichting Udense Kersenboomgaarden. En, liefhebbers kunnen genieten van fris en fruitig Udens kersenbier.

De kersenboer

Kersen voor dit streekbier worden geleverd door Twan van den Berg van d’n Kersepluk. In zijn laagstamboomgaard aan de Torenweg teelt hij sinds 2007 meer dan twintig kersensoorten. Waaronder de nostalgische lokale kersenrassen: de Udense Zwarte (zoete donkere kersen) en Udense Spaanse (geel met een rood blosje). De Udense kersenboer legt uit: “Onze bomen zijn een stuk lager dan in de boomgaarden van weleer. Dat maakt het oogsten minder arbeidsintensief. Mijn schoonvader klom vroeger met ladders van wel acht meter hoog de bomen in. Het plukken van honderd kilo kersen kostte hem een hele dag. Nu plukken we die binnen een paar uur.”

Lekkers uit de boomgaard

Bij D’n Kersepluk wordt streng geselecteerd op kwaliteit. Van ‘tweede keus’ kersen maakt Twan allerlei lekkers. Bijvoorbeeld sap of jam. Aan dit assortiment voegde hij ook kersenbier toe, in samenwerking met de Udense brouwer Jan Martens. Twan is trots op het resultaat. “Het is een écht biertje geworden. Mooi rood van kleur en lekker fris en fruitig van smaak. Niet heel zoet, dat zeg ik er altijd bij. De suiker uit de kersen wordt tijdens het brouwen deels omgezet in alcohol. Puur kersenbier, zonder toegevoegde smaakstoffen. Ik wil ook graag een witbiertje op de markt brengen. Daarin verwerken we sap van de Udense Spaanse. Die geven wel de smaak van de kers, maar niet de rode kleur.”

Kersenbier voor kersenfeest

Twan kwam niet voor niets bij Jan Martens terecht, toen hij Udens kersenbier wilde maken. Jan brouwde zijn eerste kersenbier al begin jaren negentig. Ter gelegenheid van de kersenfeesten die toen weer werden georganiseerd in Uden. De brouwer vertelt: “Na de kersenfeesten vlogen de overgebleven flesjes bij het Wijnhuis de deur uit. Dat gaf voor mij de doorslag om officieel een eigen brouwerij te starten: Jantjes Bieren. We vestigden ons eerst in de Burgemeester Buskensstraat. Later verhuisden we naar Volkel. In die tijd waren er in Nederland maar een stuk of tien van dit soort brouwerijen. Tegenwoordig zijn dat er honderden.”

De Udense brouwer Jan Martens
D'n Kersenpluk aan de Torenweg
Kersenteelt in Uden in vroegere tijden
Bron: Stichting Het Uden-archief van Bressers

Meer Udense historie

In de jaren daarna ontwikkelde Jan meer bieren die Udense historie uitdragen. Zoals de Molen van Jetten tripel. En Aauw Nonne: een blond speciaalbier als ode aan de zusters Birgittinessen in het slotklooster. Een van Jan’s persoonlijke favorieten is de Vluchtoord Dubbel. Dit Belgisch bier herinnert aan het vluchtelingenkamp voor onze zuiderburen. Dat lag tijdens de Eerste Wereldoorlog aan de rand van Uden. Een andere favoriet is zijn barley-wine, vernoemd naar Peerke Verschiet. Deze metershoge vogelverschrikker was het symbool van de Udense kersenfeesten. Ook maakte Jan jaarlijks een bier voor carnavalsstichting De Knoerissen.

Blote Konten Bier

Jan’s meest bekende brouwsel is het Blote Konten Bier. “Dit amberbier deed altijd goed op bierfestivals door het hele land,” lacht de sympathieke Udenaar. De opvallende naam verwijst naar de hoogste berg van zandverstuiving De Bedafse Bergen, die draagt deze bijnaam. “Ik had in die tijd acht vaste bierfestivals die ik altijd bezocht. Die in Ermelo was de grootste, leukste en gezelligste. Ook organiseerde ik bierparty’s. In de brouwerij of op locatie met de mobiele brouwerij. Dan doorliep ik samen met de groep het eerste deel van het brouwproces. En verzorgden we bierspellen met bierbrood en -worst. De deelnemers gingen ook aan de slag met het ontwerpen van eigen etiketten en graveren van bierglazen. Het hoorde er allemaal bij.”

Zelf proeven

In 2019, na ruim 25 jaar brouwen, hing de gepensioneerde conciërge ook zijn roerstok aan de wilgen. Gelukkig gaf Jan het stokje én zijn recepten door. De Udense bieren worden tegenwoordig geproduceerd door de Osse Muifelbrouwerij, inclusief het Ujes Kersenbier. Jantjes Bieren zijn onder meer verkrijgbaar bij Wijnhuis Uden. Tijdens het kersenseizoen (half juni tot half augustus) koop je Ujes kersenbier én verse Udense kersen rechtstreeks bij D’n Kersepluk. De boomgaard van Twan van den Berg is gevestigd aan de Torenweg 2 in Uden.

(februari 2024)