D'n Brouwer in Zeeland: een bewogen familiegeschiedenis
In een monumentaal pand aan de Kerkstraat in Zeeland is herberg D'n Brouwer gevestigd. Je vindt hier een ruime collectie speciale bieren, een uitgebreide menukaart en stijlvolle B&B kamers. Een plek in het hart van het dorp, met een rijke historie. In vroegere tijden was hier brouwerij de Roode Leeuw gevestigd. Begin twintigste eeuw was die in handen van Jos van de Ven. Duik mee in een bewogen familie- en brouwgeschiedenis.
Deftige brouwer
Het was Hendrik van Kilsdonk die drie eeuwen geleden brouwerij De Roode Leeuw oprichtte. Die ging vervolgens generaties lang over van vader op zoon. Rond 1900 neemt Josephus (Jos) van de Ven het stokje over van zijn oom. Jos kreeg het brouwersvak met de paplepel ingegoten. Zijn moeder stamt uit de invloedrijke familie Van Kilsdonk. Zijn vader was brouwer in Son. Het gaat Jos niet alleen zakelijk voor de wind. Hij maakt ook maatschappelijk carrière. Als gemeenteraadslid, wethouder en burgemeester in zijn woonplaats Zeeland. En als statenlid in de provincie Noord-Brabant.
Geheim recept
De Roode Leeuw staat bekend om haar Zeelandsche Faro. Faro-bier is van oorsprong verdund Lambiekbier, waaraan kandijsuiker is toegevoegd. Brouwer Jos van de Ven houdt het recept van zijn regionaal befaamde bier strikt geheim. Aan het eind van elk brouwproces moeten alle werknemers de brouwerij verlaten. Dan maakt Jos het karwei in zijn eentje af. In 1947 overlijdt de deftige brouwer op 75-jarige leeftijd. Hij neemt het geheime recept mee in zijn graf. Op dat moment wordt in De Roode Leeuw al geen bier meer gebrouwen. De opkomende concurrentie blijkt te groot. Ook aan het bottelen en de productie van limonade komt na zijn overlijden een einde.
-
Het gezin van brouwer Jos van de Ven omstreeks 1917. V.l.n.r.: zoon Jos junior, echtgenote Jet van de Ven-Wijnen, dochter Dorothé, de brouwer zelf en zoon Arie.
-
Prentbriefkaart met het huis van de familie van Kilsdonk, later Van de Ven. Het stond op de plaats waar nu café d'n Brouwer staat.
Prestatiedruk
Jos van de Ven laat twee volwassen zonen achter: Arie en Jos junior. De brouwer kreeg in totaal acht kinderen, maar zes van hen stierven op zeer jonge leeftijd. Die tragedie kent Jos senior ook uit het gezin waarin hij zelf opgroeide. Zijn ouders verloren maar liefst acht van hun tien kinderen veel te vroeg. Het is goed voorstelbaar dat de druk op de twee overlevende kinderen groot is. Zij moeten slagen in het leven. Jos junior staat in Zeeland bekend als 'de jonge brouwer'. Zijn leven kent een treurig einde. Hij heeft schulden en raakt langzaam maar zeker al zijn bezit kwijt. In 1957 overlijdt hij op 51-jarige leeftijd. Hij laat een vrouw en drie jonge kinderen achter. Zijn dan nog maar 5-jarige dochter Monique zal later uitgroeien tot Nederlands bekendste actrice.
Verborgen verleden
In 2010 gaat Monique van de Ven met het televisieprogramma Verborgen Verleden op zoek naar haar familiegeschiedenis. De geboren Zeelandse verliet na het overlijden van haar vader het dorp, samen met haar moeder, broer en zus. In het programma keert ze terug naar haar geboortegrond. Ze komt meer te weten over haar vader, aan wie ze weinig of geen herinneringen heeft. Zo wordt ze tijdens de ontroerende zoektocht geconfronteerd met de verborgen voorgeschiedenis met zoveel jong overleden kindjes. De gelauwerde actrice, die zelf ook een zoontje verloor, reageert oprecht geraakt. "Arme oma." Ook is er een ontroerende ontmoeting met de Zeelander die nog altijd trouw voor het graf van haar vader zorgde. Als dank, omdat de brouwer er ondanks zijn eigen problemen voor zorgde dat hij achterbleef met een goede baan.
-
Het kerkhof in Zeeland, waar Jos van de Ven junior, Jos van de Ven senior en zijn vrouw Jet Wijnen begraven liggen.
-
De stoelen van brouwer Jos van de Ven, in het heemhuis van Heemkundekring Zeeland.
-
Bewaard gebleven flessen van brouwerij De Roode Leeuw. In bezit van Heemkundekring Zeeland.
Tastbare herinneringen
Inmiddels wordt de laatste rustplaats van de familie Van de Ven onderhouden door de lokale heemkundekring. Zij blijven het bijzondere verhaal van de brouwersfamilie uitdragen. Wie de QR-code op de graven op het Zeelandse kerkhof scant, ontdekt uitgebreide informatie over de familiegeschiedenis. Ook in het Heemhuis in Zeeland zijn de herinneringen tastbaar. Zo staan in een vitrinekast authentieke glazen beugelflessen van brouwerij De Roode Leeuw. En naast een gietijzeren kachel staan twee antieke stoelen. In de houten rugleuning is het familiewapen van Van de Ven gegraveerd. Ooit stonden ze in het woonhuis van de Zeelandse brouwer, later bij familie in Amsterdam. Monique van de Ven schonk de stoelen aan de lokale heemkundekring. Heemhuis De Hooge Raam is elke woensdagmiddag geopend, tussen half twee en vier uur. De toegang is gratis en belangstellenden zijn van harte welkom.
En dan is er natuurlijk Herberg D'n Brouwer. Midden in het dorp, schuin tegenover de kerk. Het monumentale pand dat werd gebouwd door Jos van de Ven. De plek waar de familie en hun brouwerij mooie en bewogen tijden kende. Wie hier een biertje bestelt kan proosten op een lokale brouw- en familiegeschiedenis die nog steeds voortleeft.
Bronnen:
- Heemkundekring Zeeland
- Brabants Historisch Informatiecentrum
- Nederlandse biercultuur
- De Maasdriehoek
- Foto's: Heemkundekring Zeeland
(februari 2024)
-
Ambachtelijk bierbrouwen
Smaakt dit naar meer? Neem een duik in de verhalen over lokale brouwerijen en streekbieren op de themapagina van Explore Maashorst.
